Opis
Jest to choroba wywołana przez orzęska Ichthyophthirius multifiliis, który atakuje skórę i skrzela ryb słodkowodnych. Pasożyt najszybciej dorasta i rozwija się na skórze ryby w temperaturze 25ºC, natomiast w temperaturze 32-33ºC ginie w ciągu 4-6 godzin. Jeśli w akwarium występują warunki najodpowiedniejsze dla rozwoju pasożyta, czyli właściwości fizykochemiczne wody oraz osłabione ryby to choroba może poczynić poważne spustoszenia w stadzie. Choroba ta nazywana jest również kulorzęskiem.
Objawy
Jednokomórkowiec tego orzęska jest widoczny gołym okiem, ponieważ ryba jest cała w białych, małych punkcikach. Najpierw są one widoczne na płetwach i plecach ryby. W pierwszej fazie choroby ryby ocierają się o dekoracje i rośliny próbując pozbyć się pasożyta. Spada również apetyt ryb. Jeśli w skrzelach dojdzie do inwazji orzęska to ryba dusi się, gdy zaś między naskórkiem a skórą właściwą osiedli się znaczna ilość pasożytów to następuje powolne odrywanie się płatków skóry od ciała. Jeśli dojdzie do zachorowania wylęgu ginie on bardzo szybko w nerwowych konwulsjach.
Leczenie
Do praktyk zapobiegawczych występowaniu rybiej ospy należy kwarantanna nowo zakupionych ryb, roślin, ślimaków. Ślimakom i roślinom wystarcza pięciodniowy okres kwarantanny, ponieważ są one nosicielami biernymi. Natomiast jeśli kwarantanna dotyczy ryb to jej długość zależy od temperatury wody: przy 15ºC trwa półtorej doby, przy 20ºC trwa dobę, natomiast po 25ºC – po kilku godzinach. Są to okresy, w których ryba przebywa w jednym zbiorniku, po tym czasie należy przenieść je do kolejnego zbiornika, a poprzedni wydezynfekować. Takie zabiegi należy przeprowadzać przez 12-13 dni w temperaturze 15ºC, w temperaturze 20ºC – przez 8 dni. Stosuje się takie zabiegi w celu pozbycia się z tkanek pasożytów w różnej fazie rozwojowej. Aczkolwiek jest to metoda bardzo nie komfortowa dla ryb, dlatego też zaleca się kąpiele długotrwałe w roztworach różnych leków. Środki lecznicze stosowane w leczeniu rybiej ospy to: A) zieleń malachitowa – stosowana jako roztwór leczniczy 1-10 ml roztworu macierzystego (0,1 g zieleni malachitowej na 100 ml wody) na 100 l wody – stosowany jako kąpiel długotrwała, co trzeci dzień roztwór należy wzmacniać, dodając ½ pierwszej dawki. B) błękit metylenowy – roztwór 3-4 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej. C) błękit metylenowy (dla ryb które są wrażliwe na FCM) – roztwór 2-2,5 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej, po pięciu dniach do roztworu leczniczego dodaje się 0,5 mg na 1 litr D) siarczan miedzi – roztwór 0,5-1,5 mg na 1 l wody stosowany przy kąpieli długotrwałej E) siarczan miedzi i kwas cytrynowy – roztwór 0,15 mg siarczanu miedzi i 9,10 mg kwasu cytrynowego na 1 l wody stosowany przy kąpieli długotrwałej F) FMC – mieszanina formaliny, błękitu metylenowego i zieleni malachitowej – po sporządzeniu roztworu macierzystego (100 ml formaliny, 370 mg błękitu metylenowego i 370 mg zieleni malachitowej) stosujemy go w roztworze leczniczym w dawce 1-1,2 ml na 100 l wody – kąpiel długotrwała. G) trypaflawina – roztwór 0,1-0,4 mg na 1 l wody stosowany w kąpieli długotrwałej H) Aureomycin – w dawce 12 mg na 1 l wody podczas kąpieli długotrwałych I) hydrochlorek chininy – w dawce 10 mg na 1 l wody – podczas kąpieli długotrwałej Bibliografia: J. Antychowicz, Choroby ryb akwariowych. J. Lewczuk, Domowe akwarium słodkowodne. H. Frey, Akwarium słodkowodne. Wszystkie pozycje serdecznie polecam.
368 komentarzy
Tygrys87:
18.11.2009 00:12Witam jestm poczatkujacym akwarystą wlasnie wczoraj zauwazyłem u moich rybek dokladnie neon innesa ze maja plamki wiec internet w ruch i doczytalem ze o ospa poczytalem troche na internecie i postanowilme wybrac sie do zoologi i poprosilem o zieleń firmy zoolek wczensiej pytalem ludzi ktorzy wczensiej mieli z tym doczynienia.Moje akwarium to 60 L dzis wlalem ok 100 kropelek preparatu i caly czas filruje prosze o odpowiedz czy jak narzie wszytsko zrobilo ok
kangur:
17.11.2009 10:18do Patki: Nie pomoge ci w wyborze lekarstwa poniewaz mieszkam w Australii a tu leki sa inne. Probowalem roznych a moge podac ci sklad chemiczny nalskutecznieszego wiec mozesz sobie kupic najbardziej zblizony odpowiednik w Polsce. Moim zdaniem najlepszy preparat sklada sie z: -37mg/mL FORMALDEHYDE -0,32mg/mL zielen malachitowa. Jest on koloru niebieskiego (!) ale nie b. intensywnego, barwi b. nieznaczne piasek na kilka miesiecy, ale jak masz bocje czy kiryski to ci go szybko przekopia, ze sladu nie ma. Jesli masz akwa klejone to b. nieznaczne barwi silikon. Inne dobre lekarstwo, ktore kiedys uzywalem ale przestalem bo b. barwilo piasek, silikon ornamenty a nawet slimaki na zielono jest dobre na ospe, plesniawke i grzybice sklada sie z: -0,4mg/mL zielen malachitowa -4,0mg/mL blekit malachitowy -2,0mg/mL ACRIFLAVINE. Kiedys jak mialem akwa jeszcze w Polsce to, jesli dobrze pamietam, leczylo sie ospe wlasnie zielenia malachitowa, nadmanganianem potasu, dodaniem soli i podwyzszeniem temperatury i to tez dzialalo. Nie zycze wiecej ospy a jakby co to polecam medykamenty o podobnym skladzie. I jeszcze jedno: zanim kupicie rybki w sklepie poobserwujcie dokladnie wszystkie ryby w calym sklepie. Jak maja kropki, drapia sie albo widzicie martwe ryby darujcie sobie. Ja wiem, ze czasami rybka jest wyjatkowo ladna a cena przystepna ale trudno kupicie jeszcze ladniejsza ale zdrowa. Pozdrawiam
patka:
16.11.2009 18:19Moja ryba miała ospę. Kupowaliśmy leki ale sie nie udało i zdechła. Jakie środki wy stosujecie? SKOMENTUJ
kangur:
10.11.2009 12:31do Miczi i innych: najwazniejsza jest profilaktyka. Jak karmicie swoje ryby albo po prostu je obserwujecie i widzicie, ze sie drapia to jest pierwszy dzwonek alarmowy. Potem trzeba dokladnie przygladac sie rybkom szukajac krostek. Nalatwiej zauwazyc u bocji a ogolnie na ogonach. Widzisz krostki- od razu dzialaj jak wczesniej opisalem. Jak planujesz wakacje nie kupuj niczego nowego do akwa przynajmniej przez 6 tygodni przed wyjazdem. Pozdrawiam
Miczi :
07.11.2009 20:19moje biedne rybki wszystkie zachorowały na rybią ospę gdy wyjechałam na wakacje i jak wróciłam rodzice mi powiedzieli że wszystkie zdechły
yogi:
03.11.2009 21:39Zaden Ichtiosan..zaden Costapur.. po co? sie pytam. Ja osobocie preferuje, jak rowniez polecam tylko i wylacznie FMC. Na 100l wody wlac 10 mil (2 krople na 1l) i podniesc temperature do 30 stopni. I tak przez okolo 2-3 dni. Po 3 kuracji wymienic 1/3 wody w akwarium i choroba winna sie uspokoic. Pozdrawima
kangur:
30.10.2009 21:24i jeszcze jedno: w czsie kuracji konieczne jest stosowanie napowietrzacza (jesli ktos normalnie nie uzywa). Z komentarzy wielu ludzi domyslam sie, ze potracili wiele ryb bo zbyt pozno zauwazyli objawy ospy. Pierwszym sygnalem jest czeste ocieranie sie ryb o podloze i dekoracje
kangur:
30.10.2009 21:20do Desperados: wiekszosc lekow przeciw ospie jest skuteczna jesli sie je stosuje zgodnie z zaleceniami. Nalezy jednak pamietac o paru dodatkowych rzeczach: - podniesienie temperatury do 29 stopni co przyspiesza rozwoj pasozyta to formy, ktora mozna zniszczyc lekiem - Wyjecie wszelkich wkladek weglowych z filtra na okres kuracji poniewaz neutralizuja one dzialanie leku -Dodanie do wody soli akwarystycznej w zaleconej ilosci (nie soli jodowanej) co wzmacnia dzialanie leku (tzn oslabia odpornosc pasozyta na lek) -podanie dodatkowej dawki leku gdy juz wszystkie objawy ospy ustapia -profilaktyczna codzienna obserwacja ryb, (szczegolnie bocji, ktore pierwsze dostaja swedzenia a potem krostek) co umozliwia szybkie dzialanie. Moje ryby mialy ospe wiele razy zanim zaczalem stosowac kwarantanne i naprawde zadna mi nie zdechla. Pozdrawiam
robert:
18.10.2009 15:204 dni i po ospie ale wytrzymaly tylko największe ryby, metoda stndardowa czyli zastosowanie zieleni i podniesienie temp (28-30 stopni)
desperados:
16.10.2009 15:55Ja właśnie walczę z ospą i w przeciągu 3-4 dni padła mi połowa hodowli ;( Dziś kupiłem Ichitio Tropicala i podniosłem temperaturę do 30 stopni C. I teraz mam pytanie do bardziej doświadczonych akwarystów. Czy Ichitio to skuteczny preparat?
lynekania:
14.10.2009 10:32PAMIĘTAJCIE ŻE PRZY OSPIE RYBIEJ PODSTAWĄ JEST PODNIESIENIE TEMPERATURY, I BARDZO DOBRE NAPOWIETRZENIE,TO PODSTAWA, BEZ TEGO NIE WYGRACIE Z OSPĄ A RYBKI PADNĄ
lynekania:
14.10.2009 10:27mam w 400 litrach 22 bocje różnych gatunków, brzanki rekinie ,skalary,sumy rekinie, ducha, i parę innych ryb, w moim przypadku, a ospę przerabiałam wielokrotnie najlepsze efekty dało podniesienie temperatury do 30 st.,i mfc,żadnych strat,rybki znów zdrowe,unikam tych droższych preparatów bo się nie sprawdzały, ofiar było dużo,u mnie costapur nic nie dał,polecam mfc sprawdzone
rufi74:
14.10.2009 02:33Moje rybki ( 12 neonków, 5 kirysków, 2 zbrojniki) też miały ospę. Pierwsze co zrobiłem to podniosłem temperaturę do 30 stopni. Rano kupiłem costapur i kuracja w 1,3,5,7 dzień odpowiednią ilością kropli. Nie włączałem oświetlenia. Dzisiaj mija 9 dzień i wszystkie rybki żyją - troszkę roślinki ucierpiały ale co tam odrosną :-) Pozdrawiam
dar3000:
13.10.2009 12:49kupilem 2 i po 2 tyg.zlapaly ospe .wlasnie je wyleczylem ,zastosowalem ostra stezona 30 min.kapiel z sloju 30.C Ichtiosan i po 3 dn.zdrowe
PATRYKL:
11.10.2009 16:12u mnie zdechły 4 rybki na 8 przez ta ospę ale teraz kupiłem preparat w płynie i jak narazie wszystkie żyja nawet dokupiłem jeszcze kilka!!!!!