Prawidłowe oświetlenie jest bardzo istotne z względu na wzrost roślin i ryb, a także ze względów estetycznych. Rośliny wykorzystują światło do fotosyntezy – procesu, w którym zmniejszają ilość dwutlenku węgla w wodzie. Odpowiednio zachodzi ona tylko przy prawidłowo długim czasie oświetlenia w ciągu doby. Dostateczna ilość światła potrzebna jest także dla dobrego samopoczucia ryb i innych zwierząt wodnych. Dla prawidłowego wzrostu roślin potrzebne jest światło o właściwym natężeniu i składzie (widmo). Rośliny różnią się między sobą pod względem optymalnego czasu oświetlenia, a także długością fal świetlnych najbardziej właściwych dla fotosyntezy. Ponadto oświetlenie pozwala na zachowanie w akwarium przemienności dnia i nocy, co jest istotne zarówno dla roślin jak i ryb, oraz umożliwia obserwację akwarium.
Naturalne światło jest ograniczane przez szyby w oknach i zasłony, szczególnie wtedy gdy pada z boku. Oświetlenie sztuczne umożliwia w okresie zimowym na wydłużenie dnia do 14 – 16 godzin na dobę, które są wymagane do pielęgnacji tropikalnego akwarium. Światło dzienne ma bardzo duże natężenie i przez to wywołuje w akwarium zbyt silny rozwój glonów. Akwarium możemy oświetlić zamontowując odpowiednie lampy do specjalnej osłony. Zapewnienie światła zbliżonego do naturalnego nie jest zadaniem łatwym, jednakże nasze akwaria funkcjonują odpowiednio przy słabszym oświetleniu. W akwarystyce najczęściej wykorzystujemy lampy fluorescencyjne i wolframowe lub ich kombinacje. Z upływem czasu lampy wolframowe coraz częściej ustępują miejsca lampom fluorescencyjnym. Rośliny akwariowe dla optymalnego wzrostu potrzebują światła o odpowiedniej długości fali.
W handlu dostępne są lampy fluorescencyjne dostarczające właściwe oświetlenie. Potencjalne zapotrzebowanie na światło wynosi 10 W przy oświetleniu fluorescencyjnym lub 40 W przy wolframowym, na 30 cm długości akwarium. Akwarium należy oświetlać minimum 10 godzin na dobę. Niektórzy akwaryści używają po kilka świetlówek w różnych kolorach z których każda jest włączana niezależnie.
Sugerowane minimalne oświetlenie fluorescencyjne:
Długość akwarium Liczba światełek i moc
30 cm 1 X 10 (W)
60 cm 1 X 15 (W)
90 cm 2 X 20 (W)
120 cm 2 x 30 (W)
W niektórych ,,podwodnych ogrodach’’ konieczne jest czasami zamontowanie oświetlenia, nawet wielokrotnie intensywniejszego.
Zalety lamp fluorescencyjnych:
- stosunkowo niskie zużycie prądu
- dostępność w wielu kolorach
- dają równomierne światło
- pozostają zimne
- koszt nabycia lampy
- wymagają bardziej skomplikowanej instalacji
Zalety lamp wolframowych:
- stosunkowo niski koszt ich nabycia.
Wady lamp wolframowych:
- duże zużycie prądu
- szybko sie nagrzewają
- są jednokolorowe
Bardzo dobrym rozwiązaniem jest umieszczenie szklanej pokrywy pomiędzy lampą, a lustrem wody. Pozwala ona na: zmniejszenie parowania, zapobiega przedostawaniu się zanieczyszczeń do akwarium, uniemożliwia rybom wyskoczenie z akwarium, chroni lampę przed uszkodzeniem z powodu kondensacji pary wodnej, a także zapobiega nadmiernemu nagrzaniu wody w górnych partiach akwarium. W celu maksymalnego wykorzystania światła dokonujemy okresowego czyszczenia szyby i lampy. Osobiście polecam umieszczenie lampy z przodu. Jest to najlepsze rozwiązanie, ponieważ wtedy lampa rzuca cienie poza zasięgiem naszego wzroku. W dzisiejszych czasach w dostępne są w handlu gotowe pokrywy akwariowe wraz z zainstalowanym oświetleniem o odpowiedniej mocy.
Możemy również sami zrobić pokrywę akwarium i zainstalować w niej odpowiednią lampę.
Pamiętajmy jednak o kilku podstawowych kwestiach:
- wszelkie przewody zabezpieczmy przed dostaniem się do wody.
- uważajmy, aby osłona nie zbiła szyby
- osłona może mieć specjalne klapy ułatwiające dostęp w czasie karmienia
- w celu maksymalnego wykorzystanie światła możemy pomalować osłonę na biało lub zamontować folię aluminiową, która będzie odbijała światło.
- mechanizm włączający oświetlenie może być umieszczony poza akwarium
- możemy podwiesić osłonę lamp
Pamiętajmy również, że unikniemy wielu problemów, jeżeli zapoznamy się z opisem urządzenia podanym przez producenta.
105 komentarzy
czarna:
31.01.2010 15:35mam akwarium 60 litrów i świetlówkę 15 w. Czy to nie za słaba świetlówka?
kangur:
19.01.2010 14:21Swiezak: nocne oswietlenie jest po to zeby ladnie wygladalo i do ogladania ryb aktywnych noca. Nie jest ono w zadnym wypadku konieczne czy niezbedne ani rybom ani roslinom. Ja mam oswietlenie nocne glownie po to zeby podgladac mojego ducha amazonskiego a wlaczam je tylko kiedy potrzebuje. Noca najlepiej zostawic ryby w kompletnej ciemnosci. Pamietajmy ze nie moga one zamknac oczu. Pozdrawiam
świeżak:
17.01.2010 19:39witam wszystkich akwarystów...mam takie małe pytanie:a mianowicie co daje i w czym pomaga światlo nocne?ja mam akwarium 60 litrów i mam zamontowane 6 diud niebieskich jako nocne światło,bardzo ładnie to wyglada ale czy sprzyja rybom lub rosliną? z góry dziekuje za odpowiedź
Jarosław:
15.01.2010 05:16Natężenie oświetlenia nie powinno byc mniejsze niż 1,5 W na 1 dcm kwadratowy powierzchni wody, przy wysokości słupa wody 40 cm.Najlepiej mieszane.
adamon:
05.01.2010 21:08nie jest to przypadkiem za mało W? ja w 25l mam więcej. Wymień oświetlenie na mocniejsze. A glony pewnie od tego, że akwarium stoi przy oknie lub z dala od okna ale mocno świeci słońce.
moli:
01.01.2010 20:06Mam akwarium 60l od jakiegoś czasu zauważylam że pojawiły się w nim glony (na roślinach kamieniach)słyszałam że przyczyną może być zbyt mocne oświetlenie (mam oryginalną pokrywę z świetlówką kupioną w sklepie zoologicznym 15W AQUA BELLE (Hg)).Czy to oświetlenie jest odpowiednie bo przy poprzednim nie miałam problemu z glonami ale nie wiem jaka to była świetlówka?
eryk:
11.12.2009 15:55co do led to wcale nie sa ekonomiczne jeszcze, zwracajac uwage na rozpietosc widma, natomiast sa perfekcyjne do doswietlania szczegolnie daleka czerwienia ( >700nm ) dla roslin to jak manna
konrad:
11.12.2009 14:37witam mam takie dwa pytania ,świetlówka-jarzeniówka np15 Watt to ekwiwalent jakiej normalnej żarówki (60watt?) . czy w kotniku 30litrowym żarówka 40watt nie zamocna- ponad 1 watt na litr, będą rozwijać się może glony?z drugiej strony przy 25 watt trochę ciemno.
wwwojciech7:
06.12.2009 18:56dabek mozesz mi podpowiedziec co i jak tymi ledami? robie teraz maly remącik w AQ i ciekawie to się przedstawia dzięki wwwojciech
pekineczek:
24.11.2009 02:16agata nie peknie nic sie nie stanie jesli woda tobie chlapie i tak oswietlenie jest narazone na ciagły kontakt z woda podczas parowania wiec kilka kropel nie zaszkodzi
SrYa:
14.11.2009 22:11a czy tak naprawdę żarówki fluoresencyjne pomagają roślinom szybciej sie rozwijac ?? proszę o konkrety!;]
agata:
13.11.2009 19:37mam swietlowke w akwarium ale woda mi chlapie czy moze sie spalic lub peknac
pekineczek:
12.11.2009 03:40a co powiecje o oswietleniu od spodu bardzo fajnie wyglada i mam juz je od 2 miesjecy i rybkom chyba słuzy samemu wymysliłem
kangur:
07.11.2009 13:53Wszystko co kupicie w slepie akwarystycznym bedzie was kosztowac majatek. Skorzystajcie z porad w tekscie powyzej, kupcie sobie normalna jarzeniowke z oprawka (o zalecanej mocy) a oslone polecam waszej inwencji. Tanio i skutecznie. Pozdrawiam
Michal:
06.11.2009 20:33Ja kupilem normalna lampkę w sklepie elektrycznym sam zrobilem pokrywe i mi nawet roslinki rosna !?XD