W przeszłości stosowano wiele urządzeń, które miały za zadanie usunięcie CO2 z wody. Urządzenia te bardzo intensywnie przewietrzały wodę. Z upływem czasu za sprawą nauki dowiedzieliśmy się, że nawet bez intensywnego przewietrzania występuje niedobór CO2 w akwarium. Spojrzenie na to zagadnienie uległo całkowitej zmianie. Rozpoczęto oszczędzanie dwutlenku węgla produkowanego przez ryby i bakterie. Spojrzenie na ilość CO2 w akwarium uległo tak radykalnej zmianie, że rozpoczęto produkcję urządzeń do wprowadzania dodatkowych ilości dwutlenku węgla do wody. Zapewnienie dodatkowych ilości tego gazu w odpowiednio oświetlonym zbiorniku skutkuje wzrostem poziomu fotosyntezy rośliny akwariowych. Potrzebują one więcej dwutlenku węgla niż produkują ryby i bakterie. Rośliny trudniej radzą sobie w zbiornikach w których funkcjonują urządzenia intensywnie napowietrzające wodę i zarazem usuwające dwutlenek węgla z wody. Słabo rosnące rośliny produkują mniej tlenu, co powoduje potrzebę napowietrzania, a co skutkuje zmniejszaniem CO2.

Ile CO2 zawiera woda w naszym akwarium?

Odpowiedź na to pytanie odgrywa zasadniczą kwestię. Do jego określenia potrzebne jest wykonanie odpowiedniego testu. Możemy go przeprowadzić za pomocą trzech metod.

a) Przeprowadzenie gotowego testu.
b) Poprzez test stały (tzw. permanentny) CO2
c) Wyliczenie CO2 na podstawie testu pH i KH

Różne gatunki roślin w jednym akwarium

Akwarium nie musi być zaopatrzone w technikę CO2 pod warunkiem, że rosną w nim gatunki wolno rosnące. Rośliny rosnące szybko zużyją cały dwutlenek węgla i nie zostanie go dla roślin rosnących wolno. Poza zasadą uprawy w jednym zbiorniku tylko roślin wolno rosnących powinniśmy utrzymywać stały odczyn wody.

Bezpieczeństwo ryb akwariowych

Stężenie CO2 ma bezpośrednie przełożenie na wartość pH i twardość węglanową. Rośliny akwariowe pobierają do procesu fotosyntezy dwutlenek węgla z wody na początku w formie gazu CO2, zaś potem uzyskują CO2 z dwuwęglanu wapnia, co skutkuje podniesieniem pH. Spadek pH następuje poprzez wprowadzenie dodatkowego dwutlenku węgla. Dodając dwutlenek węgla możemy bardzo łatwo zakłócić naturalną równowagę pomiędzy różnymi czynnikami w ograniczonym środowisku, jakim jest akwarium. W przypadku normalnego akwarium, gdzie twardość węglanowa wynosi 5-15°n, odczyn wody zbliżony jest do obojętnego ryby są całkowicie bezpieczne. Zawartość CO2 staje się niebezpieczna dla ryb dopiero, gdy zostanie przekroczona granica wytracania się soli wapniowych. Po przekroczeniu przez CO2 tej granicy wartość pH wody silnie spadnie. Jeśli woda jest miękka o twardości 4-5°n to może wystąpić zbyt mała ilość soli wapnia, aby związać dodatkowe ilości CO2. W takim przypadku może dojść do zakwaszenia wody. Woda o bardzo dużej twardości węglanowej wymaga bardzo dużych ilości CO2, aby móc utrzymać pH ok. 7.

Ilość CO2 w wodzie

Optymalna wartość CO2 w wodzie w dużej mierze zależy od wartości pH oraz twardości wody.

1. Wartości węglanowa od 4 do 6°n oraz pH ok. 6,8° - optymalna zawartość CO2 od 20 do 40 mg/l
2. Wartości węglanowa od 6 do 10°n oraz pH ok. 7° - optymalna zawartość CO2 od 20 do 32 mg/l
3. Wartości węglanowa od 8 do 14°n oraz pH ok. 7,2° - optymalna zawartość CO2 od 16 do 28 mg/l
4. Wartości węglanowa od 12 do 14°n oraz pH ok. 7,4° - optymalna zawartość CO2 od 15 do 18 mg/l

Inne źródła podają, że optymalna zawartość CO2 powinna wynosić od 5 do 15 mg/l.

Technika wzbogacania wody w CO2

Istnieje kilka sposobów zaopatrywania zbiornika w dwutlenek węgla. Dodawanie CO2 przy pomocy tabletek zawierających CO2 lub dodawanie wody mineralnej jest złym rozwiązaniem. Działanie takie powoduje gwałtowne zmiany zawartości tego składnika w wodzie. Powszechnie uważa się, że najlepszą metodą jest wykorzystywanie CO2 zawartego pod ciśnieniem w postaci płynnej w butlach. Możemy doprowadzić niewielki strumień dwutlenku węgla do akwarium za sprawą urządzeń redukujących ciśnienie. Gaz doprowadzony do zbiornika jest rozpuszczany w zbiornikach dyfuzyjnych w akwarium.

Instalacja (zestaw) CO2 w akwarium składa się z butli z płynnym CO2, reduktora ciśnienia, wentyla oraz zbiornika dyfuzyjnego.

Butla CO2

Ciśnienie w butli CO2 wynosi ok. 60 barów przy temperaturze pokojowej. Ciśnienie w butli rośnie wraz ze wzrostem temperatury. Z tego powodu butla musi posiadać zawór bezpieczeństwa za pomocą którego można usunąć część gazu w przypadku zbyt dużego ciśnienia. Butla pełna jest cięższa od butli pustej, a więc będziemy wiedzieli kiedy trzeba ją uzupełnić. Ponadto zazwyczaj butle zawierają informację o jej wadze bez CO2. W butli pustej ciśnienie wynosi ok. 30 barów i takie dostarczamy do napełnienia. Ciśnienie wynosi 60 barów, jeśli w butli znajduje się nawet odrobina gazu. Każda butla CO2 musi odpowiadać określonym normom bezpieczeństwa. Zazwyczaj informacja o tym fakcie jest umieszczona na niej. Wszelkich uzupełnień i napraw powinni dokonywać profesjonaliści.

Reduktor ciśnienia

Reduktor ciśnienia jest wygodny i praktyczny w użyciu. Jego niewątpliwą zaletą jest możliwość precyzyjnej regulacji „roboczego” ciśnienia CO2. Reduktor ciśnienia informuje nas również o ciśnieniu w butli. Urządzenie to pozwala nam na dozowanie stałego strumienia CO2. Na rynku dostępne są reduktory, które wyłączają dopływ dwutlenku węgla w trakcie nocy. Istnieją również reduktory, które regulują ciśnienie CO2 w zależności o pH.

Zawór igłowy

Zawór igłowy inaczej nazywany jest wentylem. Przez jego cienki otwór jest przepuszczany cienki strumień CO2. Otwór posiada regulowaną średnicę. Stosowanie zawora igłowego jest mało precyzyjne. Zawory igłowe są zazwyczaj tańsze od reduktorów cieśnienia.

Dyfuzor CO2

W sklepach akwarystycznych dostępne są różne typy aparatów dyfuzyjnych. Niektóre montujemy w akwarium lub poza nim. Poszczególne dyfuzory pracują z pompą lub bez niej.

Nawożenie CO2 w znaczący sposób poprawia kondycję roślin akwariowych.